Varlık ve Yokluk

 

H. İbrahim Türkdoğan











Stirner ve Nietzsche
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 




 

Ben ve Hiç

(Bu metin ilk kez 13 Eylül 2012'de Cumhuriyet gazetesinde  yayımlandı)

line1.gif

Bir varmış bir yokmuş, evvel zaman içinde gökyüzü ile yeryüzü arasında insanlar yaşamazken, Varlık ve Yokluk bir bütünken yıldızların dilinde bir masal dolaşırmış. Bu masal bütün masalların kapsamıymış, bir bakıma ilk masal. Hem var hem yok. 

line1.gif

Ben hiçbir şeyim. Ben hiçbir şey değilim, ancak her şey olabilirim. Bir şey olmakla bir şey olmamak arasında hiçbir fark görmüyorum. Bir şey olsam da olmasam da aynı kapıya çıkar.

Nedir bu kapı?

Dünyaya bir şey olmak için mi gelindi?

Dünyaya bir şey olmamak için mi gelindi?

Kendime isyan yetkisi veriyorum.

Bu bir hak arama değildir, kimsenin bana hak vereceğinden de yola çıkmıyorum. Hem, kimsenin bana hak vermesiyle haklı mı olurdum? Hayır. O halde? Kendime isyan yetkisi veriyorum, çünkü bir süredir böyle duyumsuyorum. Bir şey olmak ya da bir şey olmamak arasında kalmanın bir hissi değildir bu. Kendimi arada kalmış hissetmiyorum.

Kendimi hissediyorum. Bu bana fazla geliyor.

line1.gif

Demek ki kendime isyan ediyorum. Acaba? Belki. Ve bazen. Ama kendime isyan yetkisi verişimin nedeni kendimi hissetmemden kaynaklanmıyor. Sosyolojik varolanlara mı isyan ediyorum? Kurallara, yasalara, dinlere, ibadetlere, bütün kimliklere? Sanmıyorum: Kimlikler estetik, etik ve felsefi duruşumla özdeşleşmiyor. Kimlikler ruhumun alevini dindirmiyor. Ama isyan edecek kadar önemsemiyorum kimlikleri. Üstelik fazla kimlik var, çok fazla. Hiçbirinin temelinde estetik yok. Kimlik kalabalığında boğulan dünyada varlığımı hissediyorum.

Kuralsız da değilim. Hiçbir şeye karşı değilim, karşı-olmak var-olmak kadar komik ve absürttür. Benim kendi ritüellerim var, ama kendimin, benim -şayet ben varsam-. Varolduğumu düşünüyorum. Düşündüğüm için varolabilir miyim? Düşüncenin bir ilüzyon olabileceğini de düşünüyorum. Aynı zamanda varolduğumu duyumsuyorum. Duyumsamam da mı bir illüzyon? Bu olasılık da var.

Ben bir nihilist değilim. Dedim ya, bir şey değilim; bir şey olabilirim ve olabiliyorum ama olmayabiliyorum da. Kimim ben? En ufak bir bilgim yok bu konuda. Bir kedim var, beni benden daha iyi tanır. Ona sorun.

Herhangi bir sosyolojik olguyla gururlanamıyorum hatta çok onursuzca buluyorum bir şeyle gururlanmayı. Çok mu onurluyum bu nedenle? Hiç sanmam. Ayrıca gururlu olmak ne değiştirecekti yaşamımda? Aradığım sorulara yanıt mı verecekti? Asla! Yalnızlığıma teselli mi olacaktı? Belki bazen ama sürekli değil, geçici.

Ben bir Türk’üm, ancak Türkçü değilim. Neden Türk’üm? Çünkü Türkçe düşünüyor ve Türkçe konuşuyorum. Bu kadar dil kalabalığında birini ya da birkaçını seçiyorum; seçtiğim dil ile, seçtiğim diller ile kendimi ifade ediyorum. Hepsi bu kadar. Düşünmenin kaynağı dildir. Dil ile düşünür, dil ile yaşarız. Beni düşündüren dil ise Türkçedir; düşünmemi sağlayan dil Türkçedir. Yaşlı filozof haklı olarak “dil insanın evidir” demişti.

Ayrıca Türkçe düşünüyor olabilmekten de estetiksel ve felsefi bir haz alıyorum. Derin bir haz.

line1.gif

Ataerkil bir dil olan ve bu nedenle de birçok felsefecinin ve edebiyatçının ruhunu sıkan Almancanın tersine Türkçe öz itibarıyla nötr bir dildir. Nötr olması sözcüklere pek fazla önyargı katmaz, dolayısıyla nesnelere daha arı, daha yalın ve daha gerçekçi bir içerik kazandırılabilir. Önyargısız insan, analizlerinde çok daha objektif, çok daha bağımsızdır ve indirgemeci değildir.

İndirgemeci kişi sabit düşünmeye yatkındır, hem kendisini hem karşısındakini kalıplarda görmeye alışkındır. Alışkanlık düşünce tembelliğini besler ve yeni düşünce üretmeyi, yeni düşünceler benimsemeyi engeller. Düşüncedeki önyargı ve alışkanlık sabit fikirli kişinin oluşmasında temel etkenlerden ikisidir. Neticede sabit fikir kişinin ‘kendi’ni yaratmasını engeller. Başka deyişle: Sabit düşünceli kendini imha eder.

line1.gif

Kendi, sabit düşüncelerin ötesinde yüzeye çıkar ve belirginleşir, belirginleştikçe de gerçekleşir. İnsan hiçleştikçe varlaşır, varlaştıkça sabit düşüncelerden arınır. Ben varım, çünkü hiçim. Ve ben her şeyim, çünkü hiçbir şeyim. Benim düşüncelerim an’a hitap eder; kalıcı da olsalar her zaman kontrolümdedirler. Düşüncelerim bana sahip olamazlar, çünkü onları yaratan benim. Tanrı benim bir düşüncemdir, bu düşüncenin mahkûmu olmak ya da onun efendisi olmak benim elimdedir. Sabit düşünceli düşüncelerinden vazgeçemez, çünkü o, düşüncelerin egemenliğinde yaşar, düşünceler onun sahibi ve efendisidir.

line1.gif

yukarı

Ana Sayfa