Max Stirner: Stirner’in Eleştirmenleri

Norgunk 2023

Tanıtım

H. İbrahim Türkdoğan

           1) Tekniksel

Kitap iki metinden oluşuyor. Birinci metin kitabın adını taşıyan ana metindir: “Stirner’in Eleştirmenleri”. 

“Stirner’in Eleştirmenleri”ni, “Biricik ve Mülkiyeti” (BvM) henüz yayımlamadan önce Türkçeye aktarmıştım (2013) ve Nilüfer Yalaz redaktörlüğünü yapmıştı. Ancak doğal olarak önce BvM’nin yayımlanmasını bekledim (Mart 2017), çünkü o başyapıttır. Çevirisi yaklaşık 2010’da tamamlanan BvM en az on yıl gecikmeyle yayımlandı. BvM'nin yayımlanma sürecinde yaşadıklarının bu metnin de başına geleceğinden fazlasıyla şüpheleniyordum.

(BvM ile ilgili bkz. Röportaj-Felsefe-Hayat: http://projektmaxstirner.de/r%F6portaj.html).

Uzatmadan: Büyük yayınevleri metnin kitap olamayacak kadar “kısa olduğunu” ve bunun gibi teknik nedenleri gerekçe olarak gösterdiler. Dergiler ise dergi kapsamını aşacak büyüklükte olduğunu ileri sürdüler. Zaten parasal sorunlarla baş başa olan “küçük yayınevleri” ise ekonomik krizden fazlasıyla etkilenmişlerdi. Dolayısıyla metin uzun yıllar beklemede kaldı.

2)     İçerik

Metnin başlığından anlaşılacağı gibi Stirner, kendi eserinde kendisinden 3. tekil kişi olarak söz eder.

Metin, Stirner’in, “Biricik ve Mülkiyeti” adlı başyapıtına gelen üç eleştiriye bir yanıttır. Eleştirmenler: Ludwig Feuerbach, Franz Szeliga, Moses Hess.

Stirner, Friedrich Schiller’e ilişkin şöyle der: “Schiller’i bütün kişiliğiyle şiirlerinde buluruz”.

Bence Stirner’in felsefesini tam olarak “Stirner’in Eleştirmenleri”nde buluruz. Abarttığımı düşünmüyorum ve metni yüceltmek için de söylemiyorum.

Yakından incelediğimizde bu metin, o günden (1845) bu yana Stirner’e gelen bütün eleştirilere yanıt olacak niteliktedir: Feuerbach’tan Habermas’a kadar her eleştirmeni görebilmekteyiz bu yanıtta. Yanlış anlaşılacağını, neden yanlış anlaşılacağını ve özellikle hangi kavramlarda yanlış anlaşılacağını bilerek bu metni kaleme aldı.

3)     Kendi